Instytut Ochrony Roślin - Państwowy Instytut Badawczy

Kuprówka rudnica (Euproctis chrysorrhoea L.) 

Rząd: Motyle (Lepidoptera)
Rodzina: Brudnicowate (Lymantriidae) 

Długość motyla: ok. 16 - 20 mm
Rozpiętość skrzydeł samca: 30 - 38 mm
Pojaw motyla: od połowy czerwca do połowy sierpnia.
Środowisko: lasy liściaste i mieszane, parki, sady, ogrody.
Rośliny pokarmowe: gatunek o bardzo szerokim zakresie roślin żywicielskich, żeruje na wielu gatunkach drzew i krzewów liściastych 

Rozmieszczenie geograficzne: gatunek szeroko rozprzestrzeniony w centralnej i wschodniej Europie. Zawleczony został również do Ameryki Pn. W całej Polsce pospolity, niekiedy bardzo liczny. 
 
Cykl rozwojowy: Rójka odbywa się w godzinach wieczornych od połowy czerwca do połowy sierpnia. Pomarańczowe jaja składane są na pędach, lub spodniej stronie liści w charakterystycznych złożach od kilkudziesięciu do kilkuset sztuk przykrytych rudymi włosami pochodzącymi z odwłoka samicy. W lipcu i na początku sierpnia wylęgają się gąsienice, które żerując wspólnie, szkieletują liście w pobliżu złoża jaj. Po pierwszym linieniu, następującym zwykle pod koniec sierpnia młode gąsienice łączą liście tworząc na końcach pędów charakterystyczne oprzędy, w których gromadnie zimują. Wiosną następnego roku ponownie rozpoczynają żerowanie wygryzając całą blaszkę liściową, często aż do żyłek głównych. Przepoczwarczenie następuje w czerwcu wśród liści, rozwidleń pędów, w spękaniach kory, lub niekiedy w ściółce. Motyle wylatują po ok. 2 tygodniach. Jedno pokolenie w ciągu roku. Gradacje tego szkodnika obejmują często rozległe obszary i mogą trwać 3 - 4 lat.

Znaczenie: Istotnego znaczenia nabiera masowe wiosenne żerowanie gąsienic, które może prowadzić do całkowitego zniszczenia ulistnienia opanowanych drzew. Często uszkadzane sa również pączki, co utrudnia regenerację. W środowisku miejskim bardzo niebezpieczne są włoski pokrywające ciało gąsienicy i odwłok owadów dorosłych. Mają one silne działanie alergiczne powodujące obrzęki i podrażnienia skóry wrażliwych osób. 

Zwalczanie: W przypadku występowania szkodnika na pojedynczych drzewach skuteczną metoda jest usuwanie dobrze widocznych w okresie zimy oprzędów tworzonych przez młode gąsienice na końcach gałęzi. Szkodnik wrażliwy jest również na działanie preparatów biologicznych zawierających bakterię Bacillus thuringiensis. W sadownictwie i leśnictwie na obszarach silnie opanowanych przez kuprówkę zalecane jest chemiczne zwalczanie młodych gąsienic przy zastosowaniu insektycydów kontaktowych. W Polsce zabieg taki przeprowadza się zwykle w kwietniu, choć w innych krajach Europy letnie zwalczanie młodych gąsienic po wyjściu ich całej populacji z jaj uważane jest za bardziej skuteczne.