Instytut Ochrony Roślin - Państwowy Instytut Badawczy

Projekty zrealizowane w Instytucie Ochrony Roślin – PIB na rzecz rolnictwa ekologicznego finansowane przez Ministerstwo Rolnictwa i Rozwoju Wsi

• „Uprawy polowe metodami ekologicznymi: badania w zakresie identyfikacji metod ochrony, dopuszczonych w rolnictwie ekologicznym, przed chorobami grzybowymi i szkodnikami w uprawie roślin rolniczych oraz opracowanie przewodnika wraz z wytycznymi w tym zakresie”

Kierownik: prof. dr hab. Bożena Łozowicka, Terenowa Stacja Doświadczalna w Białymstoku,  Instytut Ochrony Roślin – PIB

Podzadanie "Innowacyjne badania w zakresie identyfikacji metod ochrony pszenicy przed chorobami grzybowymi, dopuszczonych w rolnictwie ekologicznym z wykorzystaniem substancji podstawowych, wspomaganych ozonowaniem materiału siewnego”

Cel projektu: identyfikacja i opracowanie metod ochrony pszenicy, dopuszczonych do stosowania w rolnictwie ekologicznym (octu winnego, chlorowodorku chitozanu i nasion gorczycy w proszku), stosowanych oddzielnie, łącznie oraz w kombinacji z ozonowaniem materiału siewnego, w zwalczaniu chorób grzybowych, poprawie parametrów jakościowych i żywieniowych plonu oraz redukcji poziomu mykotoksyn w ziarnie.

Nr decyzji: Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi DEJ.re765.20.2024 z dnia 04. Kwietnia 2024r

Wartość dofinansowania/całkowity koszt projektu: 238 825,30 zł

• Uprawy polowe metodami ekologicznymi: badania dotyczące podnoszenia efektywności w zakresie doskonalenia agrotechniki roślin oleistych uprawianych w rolnictwie ekologicznym, ze szczególnym uwzględnieniem metod ochrony roślin

   

  Zadanie: Doskonalenie wykorzystania biologicznych i naturalnych środków produkcji w celu zapewnienia zdrowotności i ochrony rzepaku ozimego

   

  Kierownik: prof. dr hab. Jolanta Kowalska, Zakład Rolnictwa Ekologicznego i Ochrony Środowiska, Instytut Ochrony Roślin – PIB w Poznaniu

   

  Cel badań:  ocena efektywności wykorzystania grzybów owadobójczych oraz produktów pochodzenia naturalnego do ograniczenia strat w plonie rzepaku ozimego.

   

  Nr decyzji: Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi DEJ.re765.20.2024 z dnia 04. Kwietnia 2024r

   

  Wartość dofinansowana z budżetu państwa: 179 080 zł

• "Badania w zakresie doskonalenia agrotechniki roślin oleistych uprawianych w rolnictwie ekologicznym, ze szczególnym uwzględnieniem metod ochrony roślin”
  
  Nr decyzji Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi: DEJ.re 027.4.2023 z dnia 07.04.2023 r.
  
  Kierownik: prof. dr hab. Jolanta Kowalska, Zakład Rolnictwa Ekologicznego i Ochrony Środowiska, Instytut Ochrony Roślin – PIB w Poznaniu
  
  Zadanie: „Wykorzystanie biologicznych i naturalnych środków ochrony w celu zapewnienia zdrowotności i ochrony plonu rzepaku ozimego.”
  
  Cel projektu: Ocena możliwości wykorzystania grzybów owadobójczych oraz produktów pochodzenia naturalnego do ograniczenia liczebności i szkodliwości owadów szkodliwych w ochronie rzepaku ozimego.
  
  Koszt dofinansowana z budżetu państwa: 176 150 zł

• „Uprawy polowe metodami ekologicznymi - badania i ocena substancji podstawowych stosowanych w ochronie roślin rolniczych w uprawie ekologicznej. Opracowanie przewodnika w zakresie rodzaju i sposobu stosowania substancji podstawowych w rolnictwie ekologicznym, z uwzględnieniem dotychczasowych badań i opracowań oraz dostępnej wiedzy”
  
  Nr decyzji Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi: JPR.re.0275.2021 z dnia 12.04.2021 r.
  Kierownik: dr hab. Jolanta Kowalska prof. IOR – PIB, Zakład Rolnictwa Ekologicznego i Ochrony Środowiska, Instytut Ochrony Roślin – PIB w Poznaniu

Tytuł zadania 1-Opracowanie narzędzia internetowego umożliwiającego wyszukania substancji podstawowej wraz z jej przeznaczeniem dla ochrony upraw ekologicznych. Celem zadania 1 - zebranie dostępnej wiedzy oraz zaprojektowanie bazy danych dotyczących przeznaczenia substancji podstawowych i wykorzystania ich w ochronie upraw ekologicznych w celu publicznego ich udostepnienia za pomocą serwera bazodanowego (wyszukiwarka internetowa).
Zatwierdzone substancje podstawowe znajdują się w bazie danych pestycydów o substancjach czynnych na stronie Komisji Europejskiej. Nie mogą być stosowane jako środki chwastobójcze, lecz stosowane jedynie do ograniczania strat powodowanych przez szkodniki lub/i choroby. Substancje podstawowe stają się coraz częściej przedmiotem zainteresowania producentów rolnych z uwagi na ich szeroki zakres stosowania oraz potencjał  ochronny i możliwość samodzielnego wykorzystania lub uzupełnienia programu ochrony w oparciu o dostępne środki ochrony roślin w rolnictwie ekologicznym. Mogą być także bardzo dobrym uzupełnieniem metod ochrony upraw, dla których w ramach działań na rzecz realizacji Zielonego Ładu będą wycofywane kolejne środki ochrony, np. w przypadku rolnictwa ekologicznego środki zawierające miedź.   W okresie realizacji zadania uwzględnione zostaną wszystkie zatwierdzone substancje oraz w związku ze stałym aktualizowaniem wyszukiwarki ujęte zostaną także nowe substancje zatwierdzone przez EFSA. Wyszukiwarka będzie narzędziem, w którym po wpisaniu słów kluczowych pojawi się informacja o dostępnych możliwościach wykorzystania danej substancji (np. jako fungicyd, insektycyd, do zaprawiana ziarna, elicytor) zgodnie z jej raportami technicznymi opracowanymi przez EFSA. Ponadto w rozwijanym oknie wyszukiwarki pojawią się informacje dodatkowe. Ponadto w celu umożliwienia korzystania z zebranych danych w przygotowanej bazie informacji opracowany zostanie przewodnik, który w formacie pdf będzie można pobrać ze strony wyszukiwarki umieszczonej na serwerze IOR – PIB w Poznaniu.
Zatwierdzone substancje podstawowe znajdują się w bazie danych pestycydów o substancjach czynnych na stronie Komisji Europejskiej. Nie mogą być stosowane jako środki chwastobójcze, lecz stosowane jedynie do ograniczania strat powodowanych przez szkodniki lub/i choroby. Substancje podstawowe stają się coraz częściej przedmiotem zainteresowania producentów rolnych z uwagi na ich szeroki zakres stosowania oraz potencjał  ochronny i możliwość samodzielnego wykorzystania lub uzupełnienia programu ochrony w oparciu o dostępne środki ochrony roślin w rolnictwie ekologicznym. Mogą być także bardzo dobrym uzupełnieniem metod ochrony upraw, dla których w ramach działań na rzecz realizacji Zielonego Ładu będą wycofywane kolejne środki ochrony, np. w przypadku rolnictwa ekologicznego środki zawierające miedź.   W okresie realizacji zadania uwzględnione zostaną wszystkie zatwierdzone substancje oraz w związku ze stałym aktualizowaniem wyszukiwarki ujęte zostaną także nowe substancje zatwierdzone przez EFSA. Wyszukiwarka będzie narzędziem, w którym po wpisaniu słów kluczowych pojawi się informacja o dostępnych możliwościach wykorzystania danej substancji (np. jako fungicyd, insektycyd, do zaprawiana ziarna, elicytor) zgodnie z jej raportami technicznymi opracowanymi przez EFSA. Ponadto w rozwijanym oknie wyszukiwarki pojawią się informacje dodatkowe. Ponadto w celu umożliwienia korzystania z zebranych danych w przygotowanej bazie informacji opracowany zostanie przewodnik, który w formacie pdf będzie można pobrać ze strony wyszukiwarki umieszczonej na serwerze IOR-PIB w Poznaniu.
Dostęp do bezpłatnej wyszukiwarki jest pod adresem: https://rolnictwo-ekologiczne.ior.poznan.pl/

Tytuł zadania 2- Badania nad rozszerzeniem przydatności dwóch substancji podstawowych do ograniczania alternariozy  i zarazy ziemniaka na roślinach ziemniaka. Cel zadania 2- ocena zdolności inhibicyjnych ekstraktu z cebuli zwyczajnej i oleju słonecznikowego na wzrost Alternaria solani, A. alternata  i Phytophthora infestans.
W warunkach laboratoryjnych oraz w doświadczeniach szklarniowych oceniona zostanie zdolność do hamowania wzrostu patogenów powodujących zarazę ziemniaka, suchą i brunatną plamistość liści ziemniaka poprzez stosowanie oleju słonecznikowego oraz przygotowanego ekstraktu z cebuli zwyczajniej. Zaplanowano testy laboratoryjne i szklarniowe. Obie substancje zastosowane będą w kilku stężeniach oraz w różnych schematach zabiegów ochronnych. Testy płytkowe określą zdolność hamowania wzrostu grzybni i najefektywniejsze stężenie tych substancji, a testy wazonowe w szklarni wykażą zdolności zabezpieczenia roślin po dokonaniu na nich sztucznej inokulacji patogenami oraz po wykonaniu opryskiwania roztworami tych substancji stosowanych pojedynczo lub w sposób łączony.

Narzędzie internetowe umieszczone jest w domenie www.ior.poznan.pl/substancje_podstawowe

• „Badania wpływu termicznych procesów technologicznych na redukcję/koncentrację pozostałości substancji czynnych środków ochrony roślin w jabłkach i ich produktach przetworzonych” (2020)

  Nr decyzji: PJ.re.027.2020 z dnia 08.04.2020 r.
  Wartość dofinansowania/całkowity koszt projektu: 177 560 zł
  Kierownik: prof. dr hab. Bożena Łozowicka (IOR – PIB, TSD w Białymstoku)

Sprawozdanie

Cel projektu:
Celem realizacji projektu było określenie wpływu termicznych procesów technologicznych na redukcję/koncentrację w owocach pestkowych substancji niedopuszczonych do stosowania w rolnictwie ekologicznym. Badaniami objęto 21 substancji czynnych insektycydów i fungicydów, powszechnie stosowanych w sadach konwencjonalnych. Przeprowadzono siedem procesów technologicznych o zróżnicowanym zakresie temperaturowym (od –40°C do 210°C) i czasie trwania (od 15 min do 48 h) na całych jabłkach i owocach pozbawionych skórki. Uzyskano 560 współczynników przetwarzania (PF = stężenie końcowe/stężenie początkowe), charakterystycznych dla kombinacji: jabłko (całe i bez skórki)/proces technologiczny/substancja czynna. W badaniach wykazano, iż w zależności od właściwości fizykochemicznych badanych związków, lipofilowości, mechanizmu działania, cech morfologicznych owoców oraz warunków prowadzonego procesu technologicznego, termiczne procesy technologiczne wpływają na redukcję/koncentrację substancji czynnych środków ochrony roślin niezalecach do stosowania w rolnictwie ekologicznym.

• „Uprawy polowe metodami ekologicznymi: optymalizacja sposobów zaprawiania materiału siewnego i nasadzeniowego stosowanego w rolnictwie ekologicznym” (2019)
  
  Nr decyzji: PJ. re. 027.7.2019 z dnia 24.04.2019 r.
  Wartość dofinansowania/całkowity koszt projektu: 86 348 zł
  Kierownik: dr hab. Jolanta Kowalska (IOR – PIB)
  
  Sprawozdanie

Cel projektu:
Celem projektu była ocena przydatności substancji naturalnych (cynamon) i podstawowych (mąka z gorczycy, ocet) oraz opracowanie optymalnej techniki wykorzystania ich do zaprawiania materiału siewnego w celu uzyskania dobrej kondycji zdrowotnej roślin pszenicy zwyczajnej i pszenicy samopszy.

• „Uprawy polowe metodami ekologicznymi: badania w zakresie wykorzystania substancji podstawowych w ochronie upraw polowych w uprawie ekologicznej” (2018)

          Nr decyzji: HOR.re.027.3.2018
          Wartość dofinansowania: 86 770 zł; Całkowity koszt projektu: 96 587 zł
          Kierownik: dr hab. Jolanta Kowalska (IOR – PIB)

          Sprawozdanie

Cel projektu:
Celem była ocena potencjału cynamonu stosowanego w kierunku ochrony pomidora w uprawie polowej przed szkodnikami i chorobami.

• „Uprawy polowe metodami ekologicznymi: optymalizacja sposobów zaprawiania materiału siewnego i nasadzeniowego stosowanego w rolnictwie ekologicznym” (2018)

          Nr decyzji: HOR.re.027.3.2018
          Wartość dofinansowania: 72 892 zł; Całkowity koszt projektu: 80 284 zł
          Kierownik: dr hab. Jolanta Kowalska (IOR – PIB)

          Sprawozdanie

Cel projektu:
Celem projektu była ocena przydatności, ustalenie efektywnej dawki i sposobu wykorzystania produktów naturalnych (odtłuszczone mleko w proszku, mąka z gorczycy, serwatka, zmielony cynamon) do zaprawiania ziarna pszenicy zwyczajnej i nasion pomidora gruntowego w uprawie polowej przy zachowaniu zdolności kiełkowania oraz zdrowotności roślin.

• „Wpływ stosowania nawozów i preparatów zawierających związki siarki dopuszczonych bądź niedopuszczonych w rolnictwie ekologicznym, na oznaczanie poziomu pozostałości ditiokarbaminianów” (2018)
  
  Nr decyzji: PJ. re. 073.2018
  Wartość dofinansowania/całkowity koszt projektu: 139 000 zł
  Kierownik: prof. dr hab. Bożena Łozowicka (IOR – PIB)

Sprawozdanie

Cel projektu:
Celem realizacji projektu było określenie naturalnie występujących substancji o charakterze zbliżonym do substancji czynnych ditiokarbaminianów, zawartych w syntetycznych środkach ochrony roślin, stosowanych do zwalczania chorób grzybowych w produktach pochodzących z upraw ekologicznych. Badaniami objęto uprawy warzyw bogatych w naturalnie występujące związki siarki (warzywa korzeniowe) oraz pozbawione naturalnie występujących związków siarki (warzywa liściaste). Uzyskane wyniki w ramach przeprowadzonych eksperymentów pozwoliły oszacować poziomy naturalnie występującej siarki w wybranych gatunkach warzyw, co znalazło praktyczne zastosowanie w analizie instrumentalnej ditiokarbaminianów i pozwala uniknąć fałszywie dodatnich wyników.

•  „Uprawy polowe metodami ekologicznymi: badania w zakresie wykorzystania substancji podstawowych w ochronie upraw polowych w uprawach ekologicznych” (2017)

          Nr decyzji: HOR.re.027.26.2017
          Kierownik: dr hab. Jolanta Kowalska (IOR – PIB)

          Sprawozdanie

• „Uprawy polowe metodami ekologicznymi: badania w zakresie optymalizacji warunków ekologicznej uprawy roślin rolniczych ze szczególnym uwzględnieniem innowacyjnych rozwiązań podnoszących żyzność i aktywność gleby” (2017)

          Nr decyzji: HOR.re.027.26.2017
          Kierownik: dr hab. Jolanta Kowalska (IOR – PIB)

          Sprawozdanie
         Ulotka

• „Uprawy polowe metodami ekologicznymi: badania w zakresie innowacyjnych rozwiązań przy ekologicznej uprawie roślin polowych” (2016)

          Nr decyzji: HORre-msz-078/22/16
          Kierownicy : dr hab. Jolanta Kowalska, dr hab. Anna Tratwal, dr Magdalena Jakubowska (IOR – PIB)

          Sprawozdanie I
          Sprawozdanie II
          Model matematyczny

• „Uprawy polowe metodami ekologicznymi: określenie dobrych praktyk ochrony przed szkodnikami i chorobami w ekologicznych uprawach polowych z podtematem – Ocena stosowania glebowych ulepszaczy mikrobiologicznych w uprawach rolniczych w systemie ekologicznym i w trakcie przestawiania na system produkcji ekologicznej w zależności od zróżnicowanego nawożenia” (2015)

          Nr decyzji: HORre-msz-780-15/15
          Kierownik: dr hab. Jolanta Kowalska (IOR – PIB)

          Sprawozdanie

• „Określenie dobrych praktyk ochrony przed szkodnikami i chorobami w ekologicznych uprawach polowych z podtematem ‒ Przydatność dwóch mikrobiologicznych środków produkcji w uprawie i ochronie wybranych odmian ziemniaka i pszenicy w zależności od stosowanego nawożenia” (2015)

          Nr decyzji: HORre-msz-780-15/15
          Kierownik: dr hab. Jolanta Kowalska (IOR – PIB)

          Sprawozdanie

• „Określenie dobrych praktyk przy wyborze metod ochrony naturalnych wrogów szkodników oraz określenie zależności występowania chorób, szkodników i chwastów od płodozmianu, agrotechniki i występowania roślin sąsiadujących w uprawach polowych” (2014)

          Nr decyzji: HORre-029-1-1/14
          Kierownik: dr hab. Jolanta Kowalska (IOR – PIB)

          Sprawozdanie

• „Metody zastąpienia miedzi w ochronie warzyw i ziół uprawianych w rolnictwie ekologicznym” (2013)

          Nr decyzji: PKre-029-11-11/13
          Kierownik: dr hab. Jolanta Kowalska (IOR – PIB)

          Sprawozdanie

• „Metody ochrony przed szkodnikami, chorobami i zwalczanie chwastów w uprawach warzywniczych i zielarskich” (2013)

          Nr decyzji: PKre-029-12-12/13
          Kierownik: dr hab. Jolanta Kowalska (IOR – PIB)

          Sprawozdanie

• „Metody ochrony przed szkodnikami i chorobami w uprawach sadowniczych” (2012)

          Nr decyzji: PKre-029-13-6/12
          Kierownik: dr hab. Jolanta Kowalska (IOR – PIB)

          Sprawozdanie

• „Efektywne mikroorganizmy w rolnictwie ekologicznym” (2011)

          Nr decyzji: PKre-029-6-3/11
          Kierownik: dr Jolanta Kowalska (IOR – PIB)

          Sprawozdanie

• „Metody zastąpienia miedzi w ochronie warzyw i ziół uprawianych w rolnictwie ekologicznym” (2011)

          Nr decyzji: RRre-029-7-4/11
          Kierownik: dr Jolanta Kowalska (IOR – PIB)

          Sprawozdanie

• „Ochrona roślin uprawianych w systemie ekologicznym ze szczególnym uwzględnieniem poszukiwania metod zastąpienia miedzi jako środka grzybobójczego” (2010)

          Nr decyzji: RRre-029-23-3041/10
          Kierownik: dr Jolanta Kowalska (IOR – PIB)

          Sprawozdanie

• „Wykorzystanie substancji naturalnych i biopreparatów w ochronie ekologicznych upraw rolniczych” (2009)

          Nr decyzji: RR-re-401-21-169/09
          Kierownik: dr Jolanta Kowalska (IOR – PIB)

          Sprawozdanie

• „Wykorzystanie substancji naturalnych i biopreparatów w ochronie ekologicznych upraw rolniczych” (2008)

          Nr decyzji: RR-re-401-370/08
          Kierownik: dr Jolanta Kowalska (IOR – PIB)

          Sprawozdanie

•  „Poszukiwanie źródeł odporności u pszenic na wirus odglebowej mozaiki zbóż (Soil-borne cereal mosaic virus, SBCMV)” (2008)

          Nr decyzji: Zadanie nr 09/2008
          Kierownik: dr hab. Małgorzata Jeżewska (IOR – PIB)

          Sprawozdanie