Instytut Ochrony Roślin - Państwowy Instytut Badawczy

Zadanie 2.3. Ochrona zasobów genowych mikroorganizmów patogenicznych dla roślin

Cel i uzasadnienie zadania

Głównym celem zadania będzie zbiór, identyfikacja, przechowanie i konserwacja oraz udostępnianie patogenów roślin (grzybów i bakterii) w stanie ożywionym oraz w postaci zakonserwowanej, dla potrzeb rolnictwa oraz instytucji naukowych. Kolekcja będzie poszerzana o patogeny nowe, z coraz szerszej gamy roślin-gospodarzy, z nowych regionów Polski oraz o takie, które zostały włączone do kolekcji na początku istnienia. Stan kolekcji ma odzwierciedlać zmienność mikroorganizmów patogenicznych dla roślin na przestrzeni lat. Aby zachować cechy grzybów i bakterii (w tym ich patogeniczność), niezbędne jest ich przechowanie w odpowiednio dostosowanych warunkach. Właśnie takie warunki zapewnia Bank Patogenów Roślin i Badania ich Bioróżnorodności, gdzie każdy mikroorganizm jest konserwowany przynajmniej dwoma metodami, dobranymi ściśle do gatunku patogena.

W ramach realizacji zadania będą wykonywane prace polegające na:

1. rozszerzaniu kolekcji przez zbiór patogenów z porażonych roślin, w związku z tym, że niemożliwe jest zaplanowanie chorób, które wystąpią w latach 2016 – 2020, w razie braku chorób na przewidywanej grupie roślin, będzie się zwracać uwagę i zbierać porażone rośliny uprawne zaplanowane na wszystkie lata badań; będą to różne warzywa (między innymi: korzeniowe, liściowe, cebulowe, strączkowe), rośliny kapustowate, rośliny z upraw mało- i wielkoobszarowych;
2. wykonaniu opisu morfologicznego, fotografii i identyfikacji patogenów zebranych z porażonych roślin;
3. zabezpieczeniu i konserwacji patogenów; w zależności od gatunku, patogeny zostaną zabezpieczone pod olejem mineralnym, w temperaturze 17°C, zamrożone w 10% roztworze glicerolu lub w ciekłym azocie w -196°C (różna liczba, zależnie od metody: od 40 do 200 izolatów rocznie); bakterie będą konserwowane metodą krioprezerwacji - systemem Bacto Protect (liczba nieprzewidywalna); każdy patogen będzie zabezpieczany minimum dwoma metodami;
4.  udostępnianiu patogenów dla potrzeb pracowników instytucji naukowych oraz PIORiN (od kilku lat jest na podobnym poziomie: od 30 do 50 izolatów rocznie);
5.  upowszechnianiu wyników: planuje się uzupełnianie na bieżąco bazy komputerowej kolekcji oraz wydanie kolejnych zeszytów „Kompendium symptomów chorób roślin i morfologii ich sprawców” i dostarczenie ich do PIORiN.

Harmonogram realizacji zadania z podziałem na etapy

Etap I – 2016 r.

1. opracowanie patogenów zebranych w 2015 r.;
2. utworzenie zbioru patogenów z warzyw korzeniowych, liściowych i cebulowych oraz z innych roślin-gospodarzy nielicznie reprezentowanych w kolekcji, zależnie od warunków pogodowych i wystąpienia chorób w danym roku.

Etap II – 2017 r.

1. opracowanie patogenów zebranych w 2016 r.;
2. utworzenie zbioru patogenów z warzyw psiankowatych, strączkowych i dyniowatych oraz z innych roślin-gospodarzy nielicznie reprezentowanych w kolekcji, zależnie od warunków pogodowych i wystąpienia chorób w danym roku.

Etap III – 2018 r.

1. opracowanie patogenów zebranych w 2017 r.;
2. uzupełnianie zbioru patogenów z roślin kapustowatych oraz z innych roślin-gospodarzy nielicznie reprezentowanych w kolekcji, zależnie od warunków pogodowych i wystąpienia chorób w danym roku.

Etap IV – 2019 r.

1. opracowanie patogenów zebranych w 2018 r.;
2. uzupełnianie zbioru patogenów z upraw wielkoobszarowych oraz z roślin-gospodarzy nielicznie reprezentowanych w kolekcji, zależnie od warunków pogodowych i wystąpienia chorób w danym roku.

Etap V – 2020 r.

1. opracowanie patogenów zebranych w 2019 r.;
2. uzupełnianie zbioru patogenów z upraw małoobszarowych oraz z roślin-gospodarzy nielicznie reprezentowanych w kolekcji, zależnie od warunków pogodowych i wystąpienia chorób w danym roku.

W realizacji przewiduje się kooperację z osobami spoza Instytutu i z podmiotami zewnętrznymi, w której uwzględniono między innymi recenzowanie „Kompendium symptomów chorób roślin i morfologii ich sprawców”. Kooperacja ta będzie również dotyczyła druku kompendium i usług fotograficznych.

W zadaniu zaplanowano podróże służbowe. Będzie to udział wykonawców zadania w konferencjach i szkoleniach organizowanych w Polsce, związanych tematycznie z zadaniem. Uczestnictwo w tych spotkaniach będzie okazją do dyskusji i wymiany doświadczeń nad przechowywaniem i konserwacją patogenów, co wniesie nowe elementy merytoryczne do zadania i pozwoli na jego lepszą realizację. W zadaniu zaplanowano również jednodniowe wyjazdy terenowe związane z pobieraniem prób do kolekcji.

Mierniki dla zadania z podziałem na lata

W każdym roku realizacji Programu zostaną wydane dwie publikacje.

Informacja o wykorzystaniu wyników

Wyniki z realizacji tego zadania będą wykorzystywane przez instytucje naukowe i PIORiN.